Volkskundige Trefwoorden Bank

of blader door de alfabetische trefwoordenlijst, de alfabetische auteurslijst of de alfabetische plaatsenlijst.

De Volkskundige Trefwoorden Bank, kortweg de VTB, is een online database waarin alle boeken en (tijdschrift-) artikelen uit de bibliotheek van het Meertens Instituut door middel van trefwoorden zijn ontsloten op het gebied van volkskunde, volkscultuur, etnologie en antropologie. Met dit digitale zoekinstrument kan men veel beter vaststellen of een artikel of boek relevant materiaal bevat over een bepaald onderwerp. Het bestand is gemaakt op basis van alle (internationale) tijdschriften en boeken aanwezig in de Meertens bibliotheek, vanaf circa 1980 tot heden. De trefwoorden van voor 1980 (de VT Catalogus) zijn niet digitaal beschikbaar. In 2014 schreef John Helsloot een rapport over de VT Catalogus. In dit rapport gaat hij in op de achtergrond, de opbouw en de inhoud van de VT Catalogus en geeft hij een advies over digitalisering van het kaartsysteem.

Het zoeken in de VTB is eenvoudig. Wie bijvoorbeeld geïnteresseerd is in processies, voert het begrip 'processie' in het zoekscherm van de VTB in. Via een tweede scherm waarin de verschillende begripsvarianten met het trefwoord processie worden getoond, kan men doorklikken naar de betreffende literatuur. De database zoekt niet alle vindplaatsen van het woord processie, maar wel alle boeken en artikelen waarin processie(s) inhoudelijk op een uitgebreidere wijze wordt behandeld. De VTB is overigens slechts een zoeksysteem. Dat betekent dat de teksten zelf hier niet online beschikbaar zijn, maar in een bibliotheek geraadpleegd dienen te worden.

Bij een treffer wordt tegelijk ook aangegeven welke andere trefwoorden op de inhoud van het artikel of het boek betrekking hebben. Soms is ook een tekstveld opgenomen waarin extra informatie over de inhoud is toegevoegd. Verder kan men ook zoeken op auteursnaam of plaatsnaam.

Wie een indruk wil krijgen van de trefwoorden waarop men kan zoeken, dient de link alfabetische trefwoordenlijst aan te klikken, waarmee alle (anno 2009 zo'n 9000) trefwoorden worden gevonden. Ditzelfde geldt voor de alfabetische auteurslijst en de alfabetische plaatsenlijst.

De voor deze database doorgenomen ('gedepouilleerde') tijdschriften en boeken zijn aanwezig in de bibliotheek van het Meertens Instituut in Amsterdam. Deze bibliotheek leent niet uit, maar boeken en tijdschriften kunnen er op afspraak wel worden ingezien. Overigens zullen diverse tijdschriften en boeken ook in provinciale, lokale of universiteitsbibliotheken te vinden zijn.